Fazla mesai haftalık 45 saatin üzerinde olan çalışmadır. Kanuna göre, fazla mesai yılda 270 saati aşamaz. Yıllık 270 saati aşan fazla çalışma yaptırılmışsa bunun ücretinin de işçiye ayrıca ödenmesi gerekir. Buna göre, aylık 22.5 saati aşan fazla çalışma ücretinin işçiye ayrıca ödenmesi gerekiyor.
Haftalık normal çalışma saati 45 saatin altında da belirlenebilir. Örneğin 40 saat olarak kararlaştırılabilir. Fazla sürelerle çalışma: Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmaları ifade eder. Burada da yine belirlenen haftalık çalışma süresinin üzerindeki bütün çalışmalar fazla çalışma kapsamındadır ve ücretinin buna göre ödenmesi gerekmektedir.
9. Hukuk Dairesinin bu konudaki bir kararı şöyledir;
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı ile fazla mesai ücreti alacağının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının TEB … Şubesinde … Müşteri İlişkileri Temsilcisi olarak çalıştığını, maaşının net 3.512,99 TL. olduğunu, işe başladığı tarihten bu yana yaklaşık 11 saat çalıştığını, şube yöneticilerine defalarca fazla mesai ücretlerini istediğine dair beyanda bulunmuş ise de haklı görülmediğini, noter aracılığıyla ödenmeyen sosyal haklarının ödenmesi için davalı bankaya ihtar gönderdiğini, sonuç alamayınca iş akdini haklı olarak feshettiğini ileri sürerek, kıdem tazminatı ve fazla mesai ücreti alacağını talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının fazla mesai yapmasını gerektirecek bir konumda çalışmadığını, davacının iddialarının tamamen yersiz ve hukuka aykırı olduğunu, davacıya akşam geç saatlere kadar çalışmaması ve cumartesi günleri çalışılmaması yönünde şube müdürlüklerince uyarılarda bulunulduğu, varsa yapılan çalışmaların kendi isteği ile yaptıklarını, davacının iş akdini hiç haklı nedene dayandırmadan sonlandırdığını bu nedenle herhangi bir kıdem tazminatı alacağının söz konusu olamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti ve Yargılama Süreci:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının fazla çalışma ücretini ödediğine dair yazılı belge sunmaması nedeniyle davacının haklı nedenle iş akdini fesih etmesi gerekçesiyle kıdem tazminatı talebinin kabulüne, fazla mesai ücreti alacağının kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Fazla çalışmanın, 4857 sayılı Yasanın 68 inci maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin de dikkate alınarak kural olarak haftalık 45 saat esasına göre belirlenmesi gerekir. İşçinin normal çalışma ücretinin sözleşmelerle haftalık kırbeş saatin altında belirlenmesi halinde, işçinin bu süreden fazla, ancak kırkbeş saate kadar olan çalışmaları “fazla sürelerle çalışma” olarak adlandırılır (İş Kanunu, Md. 41/3). Bu şekilde fazla saatlerde çalışma halinde ücret, normal çalışma saat ücretinin yüzde yirmibeş fazlasıdır.
4857 sayılı İş Kanunu uyarınca, işçiye, kural olarak bir yılda 270 saatten daha uzun süreli fazla çalışma yaptırılamaz. Yine işçinin yasağa rağmen yılda 270 saatten fazla çalıştırılması hâlinde de fazla çalışma ücretinin tamamının işçiye ödenmesi gerekir. Bireysel iş sözleşmesinde, fazla çalışmaların aylık ücret içinde ödeneceğinin öngörülmesi ve buna uygun ödeme yapılması hâlinde, yıllık 270 saatlik fazla çalışma süresinin ispatlanan fazla çalışmalardan indirilmesi gerekir. Ayrıca fazla mesai ücretinin ücret içinde kararlaştırılması halinde, işyerinde haftalık 40 saat çalışma yapılıyor ise kararlaştırılan ücretin 45 saate kadar olan fazla sürelerle ücret ile yıllık 270 saat fazla çalışmayı da kapsadığı kabul edilmelidir. İşçiye her ay ödenen ücret içinde fazla çalışmaların bir kısmının yer aldığı taraflarca kabul edildiğinde, 270 saatin 12 aya bölünmesi sonucu belirlenen 22,5 saat, her ay için, haftalık ise 5,2 saat kanıtlanan fazla çalışma süresinden indirilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta, Mahkemece iş sözleşmesinde fazla mesai ücretinin kararlaştırılan ücret içinde olduğu kabul edilerek 45 saati aşan fazla çalışmada yılda 270 saat dışlanmış ise de, iş sözleşmesindeki bu hüküm ayrıca davacı tarafından imzalanan işyeri iş düzenlemesinde açıkça 40 ile 45 saat arasındaki fazla sürelerle çalışmayı kapsadığı halde, 40 ile 45 saat arası fazla sürelerle çalışma ücretinin hesaplanarak hüküm altına alınması hatalıdır.
Sözleşme hükmü ve iç düzenlemedeki kural uyarınca fazla mesai ücretinin, ücretin içinde kararlaştırılması nedeniyle yılda 270 saat, ayda 22,5 saat ve haftada 5,2 saat fazla mesai ücretinin içinde olduğu kabul edilmeli ve buna göre davacının kayda dayalı haftada 52,5 saat çalışması nedeniyle 50,2 saat mahsup edilerek kalan 2,3 saat için fazla mesai ücreti hesaplanmalıdır. Hatalı bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde hüküm kurulması, bozmayı gerektirmiştir.
F) SONUÇ:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 14/06/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
